De ‘Company Archives’ van Thomas Cook
Cover van Cook’s Excursionist uit 1901. Copyright: the Thomas Cook Archives
Thomas Cook is één van de bekendste reisagenten die wereldwijd actief is. De onderneming ontstond vanuit de inspiratie en toewijding van één persoon: Thomas Cook, een meubelmaker uit Market Harborough (1808 – 1892). Niet voor niets staat op zijn grafsteen ‘He brought travel to the millions’.
Als religieuze man dacht hij geregeld na over de sociale problemen in Victoriaans Engeland. Hij was ervan overtuigd dat het aanpakken van alcoholisme de levens van de arbeiders aanzienlijk zou verbeteren en hun blik zou verruimen. In die mate nam hij deel aan initiatieven van de anti-alcohol en matigingsbewegingen. Voor een bijeenkomst van supporters in Loughborough, stelde hij voor om een speciale trein in te lassen om de leden van de matigingsbeweging uit Leicester te vervoeren. Hij kon de secretaris van de Midland Railway Company overtuigen en op 5 juli 2841 reisden 500 passagiers in open wagons de 20 kilometer van Leicester naar Loughborough en terug voor de toen zeer goedkope prijs van één shilling. Voor velen was dit de allereerste treinreis.
Thomas Cook kreeg de smaak te pakken en organiseerde nadien steeds meer reizen, aanvankelijk naar nabije steden zoals Nottingham, Derby, Birmingham of Liverpool. Hij kwam op het idee om informatieve handboekjes te publiceren en te verspreiden over de routes en bestemmingen, een soort voorloper van de hedendaagse reisbrochures. Omstreeks 1850 had hij al reizen georganiseerd naar Wales, Schotland en Ierland. Niet lang daarna wilde hij zijn reisagentschap inzetten om Britten de wereld te helpen ontdekken en hun blik te verruimen. Vanwege de steeds grotere afstanden en reistijden werd het al snel opportuun om akkoorden te sluiten met hoteleigenaars en horecazaken voor kamerprijzen en maaltijden zodat reizigers onderweg en op bestemming comfortabel kunnen rusten en genieten. De rest van het verhaal is geschiedenis.
Thomas Cook Group heeft steeds de archieven van het bedrijf goed bijgehouden, vanaf de eerste reis in 1841 tot op de dag van vandaag. Beelden van oude reisgidsen, posters en advertenties worden geregeld gebruikt in de nieuwe reisbrochures ter vermaak van de klant. Designers en vormgevers bij Thomas Cook laten zich geregeld inspireren door de gidsboekjes en tijdroosters uit het archief. Het marketingteam duikt regelmatig in het archief om reizen te promoten. Zo werd de 140ste verjaardag van de allereerste Thomas Cook-reis naar Egypte gepromoot met een gedeeltelijke heruitgave van de originele reisbrochure uit 1869. Archiefbeelden werden ook gebruikt in het persbericht en voor de coveromslag. Dit creëerde een zeer sterke merkidentiteit.
Hoogwaardige reproducties van stukken uit het archief (bijvoorbeeld posters of brochurecovers) zijn ten slotte zeer gegeerde relatiegeschenken om bijvoorbeeld aan CEO’s van hotelketes, VIP’s, Ministers, Ambassadeurs of toeristische diensten te overhandigen.
Voorbeeld van één van de brochures van Thomas Cook voor excursies op de Nijl of in Palestina.
Het archief van Thomas Cook omvat de periode van 1845 tot 1969 en omvat brochures, gidsen, passagierslijsten, rekeningen en tickets, posters, promotionele toeristische films, fotomateriaal, periodieken zoals The Excursionist (1851-1902), Traveller’s Gazette (1920-1929), American Excursionist (1873-1890), Globe Trotter (vanaf 1920, magazine voor medewerkers, is handige blik achter de schermen van de reisorganisatie). Er zijn zelfs handgeschreven dagboeken en brieven van reizigers die met Thomas Cook op stap gingen en verslag maakten van hun ervaringen en ontdekkingen.
